در گذشته، قالب دستگیره کابینت را بر اساس تولید آن با یک متریال واحد می ساختند، مثل زاماک ،که تشکیل شده از مقدار زیادی روی، مس، منیزیم و دیگر عناصر فلزی که در تولید دستگیره کابینت بسیار پرکاربرد می باشد.
اما در گروه صنعتی قفل و دستگیره المان و بسیاری از کارخانجات تولید دستگیره کابینت در ایران و همچنین برخی از کارگاه های تولید دستگیره کابینت، قالب ها را به نحوی می سازند که برای تولید دستگیره کابینت با ۲ نوع ماده اولیه نظیر زاماک و آلومینیوم کاربرد داشته باشد.
دنیای قالب سازی و طراحی بسیار متفاوتی در برابر دستگیره های پلاک آهنی دارند.
در طراحی دستگیره های سُربی (زاماک)، می بایست قالب دایکاست طراحی نمود.
برای طراحی قالب دایکاست می بایست به تعداد دستگیره های موجود روی قالب دقت نمود، زیرا تعداد دستگیره های طراحی شده بر روی هر قالب بستگی به ۲ عامل اصلی دارد:
۱-نوع دستگاه دایکاست: (هر چه دستگاه دایکاست شما قوی تر باشد، فشار خروجی مواد مذاب به درون قالب بیشتر خواهد بود، لذا می توان حتی ۴ عدد دستگیره نیز بر روی یک قالب طراحی و تولید نمود) .
۲-محل ورودی مواد اولیه به درون حفره های قالب: در اینجا باید طراح دقت داشته باشد که مواد اولیه از محلی وارد حفره های دستگیره شود که کمترین اتلاف انرژی وجود داشته باشد و پس از تشکیل قطعه مورد نظر، مواد اضافی به درون انباره ها یا به اصطلاح اُوِرفلو ها شود.توجه؛ اندازه اورفلوها اگر کوچک باشند، تشکیل نهایی قطعه یا به اصطلاح پُر کردن دستگیره بطور کامل و صحیح صورت نمی پذیرد. چنانچه این انباره ها بزرگتر از حد استاندارد باشند، مواد اولیه شما هَدَر خواهند رفت.لذا تجربه بالا در طراحی قالب دستگیره، از اهمیت بالایی برخوردار است.
برای ساختن قالب دستگیره با مواد اولیه زاماک، راگا (شیار ورود مواد اولیه به درون قالب) می بایست نازک باشد که پس از تولید قطعه، بتوان قطعات اضافی و به اصطلاح پِلیسه ها را از قطعه جدا نمود. چنانچه این زوائد اندازه بزرگی داشته باشند، هنگام جدا شدن از قطعه، بخشی از دستگیره را نیز با خود جدا خواهند نمود که این امر باعث از بین رفتن دستگیره تولید شده خواهد شد.
پس از طراحی و تراشکاری شکل دستگیره ها بر روی فولاد سخت، با بستن دو کفه قالب دایکاست بر روی دستگاه تزریق، مواد مذاب آلیاژ زاماک که دمایی بالغ بر ۴۰۰ درجه سانتیگراد دارد را به درون حفره تزریق مواد ریخته، و با وارد نمودن فشاری بالغ بر ۱۶۰ تُن بر واحد سطح، مواد را به دورنحفره های به شکل دستگیره تراشیده شده بر روی قالب وارد می نماییم و پس ورود مواد مذاب به حفره های دستگیره و سرد شدن آن، دستگیره مورد نظر شکل نهایی خود را بدست خواهد آورد.
برای درک بهتر این مطلب که مگر ساخت قالب دستگیره های کابینت چقدر پیچیده است که در گذشته امکان ساخت قالب دایکاست برای تولید دستگیره کابینت با دو ماتریال وجود نداشته است؟
اجزا تشکیل دهنده قالب دایکاست
هر قالب دایکاست از چند بخش مهم تشکیل شده است:
بخش اصلی که مدل طراحی شده دستگیره کابینت بر روی آن با دستگاه تراش سی ان سی تراشکاری شده که از دو کفه ساخته شده است.
راگا یه راهگاه که شیار ورودی مواد اولیه مذاب به دورن حفره های قالب می باشد.
پَرون (که وظیفه بیرون انداختن دستگیره کابینت تولید شده را از داخل قالب بر عهده دارند)
و خنک کننده های قالب(که همانند رادیاتور ماشین وظیفه خنک کردن قالب را برعهده دارند)
قالب ها اجزای بسیار دیگه ای دارند که در اینجا ما فقط به چهار بخش از این اجزا اشاره نمودیم.
نحوه ساخت و تولید دستگیره با استفاده از قالب دایکاست
مواد اولیه آلیاژ زاماک، دمای ذوب حدود ۴۰۰ درجه را دارند.
این اختلاف دمای ذوبی قالب فولادی با مواد مذاب آلیاژ زاماک، باعث میشود زمانیکه مواد اولیه مذاب درون قالب دایکاست در حال حرکت به سمت حفره های دستگیره کابینت هستند، آزادانه داخل راگا ها حرکت نموده و به مسیر انتهایی برسند و دستگیره کابینت نهایی را شکل دهند.
با وجود اختلاف دمای حدود ۸۰۰ درجه ای مواد مذاب آلیاژ زاماک با آلیاژ فولاد گرم کار، باز هم برای تخریب نشدن سطح قالب و جلوگیری از تغییر شکل حفره ها و طراحی های تراش خورده بر روی قالب به دلیل حرارت مواد مذاب آلیاژ زاماک و تکرار بسیار زیاد آن در طول روز (حدود ۷۰۰ تا ۱۲۰۰ بار در روز)، قالب دایکاست دستگیره کابینت را پس از تراشکاری و ایجاد شکل دستگیره کابینت بر روی فولاد، به واحد سخت کاری فرستاده تا با مواد آبکاری، سطح قالب را سخت کاری نمایند تا در برابر حرارت ۴۰۰ درجه ای مواد مذاب آلیاژ زاماک، مقاومت بسیار بالایی پیدا نمایند.
📌اما مطلب مهم اینجاست: مواد مذاب آلیاژ آلیومنیوم مورد نیاز برای تولید دستگیره کابینت، دمایی بیش از ۷۲۰ درجه را دارا می باشند، لذا قالب فولادی با اینکه سخت کاری شده، باز هم امکان تغییر فرم و تخریب سطح را در برابر حرارت بالای مواد مذاب آلیاژ آلومینیوم را دارند.
همین دلیل باعث شد تا سازندگان قالب دایکاست و تولید کننده های دستگیره کابینت، برای جلوگیری از اتلاف زمان ساخت قالب های متعدد و همچنین کاهش هزینه تولید قالب دستگیره های کابینت، همچنین کاهش زمان جابجایی قالب دستگیره های کابینت متعدد با دمای ذوب متفاوت، بر روی دستگاه دایکاست، به فکر برطرف نمودن این مشکل شدند، لذا در سال های اخیر توانستند با نیتراته کردن قالب های فولادی تولید دستگیره کابینت، مقاومت آلیاژ فولاد را در برابر حرارت بالای مواد مذاب آلیاژ آلومینیوم و نیز قابلیت خورندگی و چسبندگی مواد مذاب آلومینیوم درون قالب دستگیره کابینت و حفره های آن، این مشکل را برطرف نمایند تا بتوانند با ساخت یک قالب دستگیره کابینت، یک محصول را با دو ماتریال مختلف زاماک و آلومینیوم تولید نمایند.
در اینجا،همانطور که در بالا مثال دستگیره کابینت تولید شده با زاماک را بیان نمودیم، وزن دستگیره تولید شده با آلومینیوم را نیز برای شما بیان خواهیم نمود.
بعنوان مثال: برای تولید دستگیره کابینت با سایز ۱۶۰ میلی متر و با طرح یکسان و عرض و طول استاندارد و یکسان، دستگیره کابینتی با وزنی حدود ۷۰ گرم خواهیم داشت.
یعنی وزن دستگیره کابینت با طرح یکسان با مواد اولیه آلومینیوم، حدود ۱۱۰ گرم سبک تر از دستگیره کابینت تولید شده با زاماک با همان طراحی و سایز را خواهیم داشت.
این امر باعث کاهش هزینه تولید و در نهایت کاهش قیمت دستگیره کابینت خواهد شد.
حال اگر بدانید که قیمت آلیاژ زاماک نیز از آلیاژ آلومینیوم بالاتر است، به این نکته پی خواهید برد که چرا دستگیره های کابینت تولید شده با آلومینیوم با اقبال بسیاری در بازار مواجه شده اند و حجم تولید روز افزونی در مقابل تولید دستگیره کابینتی زاماک دارند.
البته نکات و ریزه کاری های دیگری برای تعیین قیمت دستگیره کابینت وجود دارد که در مقاله بعد به آنها اشاره خواهیم نمود.